Etalage

Maar als het donker wordt. Als alle kinderen naar huis zijn en Martin daar nog steeds loopt, eenzaam en alleen en bijna in tranen. Dan kan hij me niet meer vinden omdat ik niet meer te vinden ben. De groenteman is met zijn kar – en met mij – de wijde wereld in getrokken. Ik lig onder het afdekzijl en wacht op het moment om tevoorschijn te komen en uit te leggen, dat ik ook graag de wijde wereld in wil. Dus dat dat mooi uitkomt. ‘Buut Lola!’, dat is Martin, ‘ik zie je voeten, Lola in de groentekar!’ Het geluid van onze voordeur. ‘Lola eten!’, dat is mijn moeder. Lekker naar huis.

Ja ik kende het verhaal wel als kind, hoe mijn ouders verliefd werden. Ze waren begin twintig toen ze elkaar ontmoetten in een soort uitrusthuis voor jongeren, de Viersprong te Halsteren. Dat is de omschrijving die wij kregen. Als ik de naam nu google zie ik dat het anno 2025 nog steeds bestaat en een ‘slagvaardige hooggespecialiseerde ggz organisatie’ is. Ze hadden allebei iets te veel meegemaakt begreep ik. Harriet, mijn moeder, had problemen met eten. Ze at soms veel te veel, kon er dan niet mee stoppen. De therapeuten dachten haar te helpen door haar op te sluiten in een kamer van het instituut, met een grote schaal eten. Als ze daar dan niks van nam kon ze punten verdienen. Leen, mijn vader, kon al van jongs af aan moeilijk contact maken met anderen. Hij was eenzaam en kwam vaak in de problemen.

Lieve Harriet, 4 juli 1968

Muziekavond. Jij twintig meter van me af. Plaat van Ray Charles omdat Henk (van P.) dat zo graag wil. Straks John Wesley Harding! Zat briefje van je te lezen, wat ben je toch verschrikkelijk lief, en wat ben je toch dichtbij, niet alleen nu, altijd. Hoor je het, Jules et Jim? Ik zou wel de deur in willen trappen op het ogenblik. Hopelijk word je er niet te droevig van, schrijf me dat, dan draai ik niet meer (andere weken). Henk danst op John W. H. afschuwelijk. Nu zit iedereen ‘gezellig te babbelen’ terwijl Bob Dylan verrukkelijke dingen zegt. …

Leen

Voordat het van ons werd, was ons huis een kruidenierswinkel. Daarom stond in de voorkamer nog de enorme kast met vakken en laatjes, die de hele muur bedekte. We konden er een heleboel elpees in kwijt, de platenspeler en al ons speelgoed. Onder in de kast had ik een eigen la, waar ik mijn schatten bewaarde. Geleund tegen de bank (het tweepersoonsbed van mijn ouders) zat ik op de grond naast mijn open la. Een voor een liet ik alles door mijn handen gaan: het anker met de zonnebloem erop, de twee magneethondjes, het plaatje met de lotus die opent en waar -als je het beweegt- een elfje uitkomt en natuurlijk het lieverheersbeest-portemoneetje. Eén keer had ik helemaal achter in de la een partje sinaasappel gelegd en was ik dat verder vergeten. Dit werd een groen beschimmelde schat.

Lieve Leen,

… Ik ben met veel mensen samen geweest maar nooit heeft zich dat in me geopenbaard wat er met me gebeurt als ik aan jou denk, je zie, je voel. Toch kan dit me niet beletten, dat als het duidelijk blijkt dat we niet in staat zijn onze kans te benutten, ik van je wegga. Ik vertik het om dezelfde kant op te gaan als onze ouders en om kinderen een leven te geven beheerst door angst en eenzaamheid …

Dag jongen een zoen van Harriet

Een keer, Sofie logeerde bij mij, dreef ze me zo erg tot razernij dat ik haar pony uit haar hoofd trok. Plotseling stond ik met een pluk haar in mijn hand. En Sofie huilen natuurlijk. Het had grote gevolgen. In de klas werden onze tafeltjes uit elkaar gehaald. Ik werd alleen gezet en Sofie kon aansluiten bij een groepje. De hele klas was kwaad op me en vond het heel erg voor Sofie. Dat was het natuurlijk ook wel.

Fragmenten uit brieven van Leen aan Harriet, eind jaren 60:

… Hoe is het met je? Maak je vooral nergens zorgen over, want het belangrijkste is dat we elkaar hebben dat we elkaar (gelukkig) steeds beter gaan begrijpen. We hadden zo even een groepsgesprek waarbij in verband met de ‘partnerkeuze’ werd opgemerkt dat ‘men gauw’ zoekt naar eigenschappen die we zelf niet bezitten, waarbij het zonneklaar is dat er dan ook gauw wrevel optreedt. Ten voeten uit. Jij bent lief en hebt liefde in je en daarom vind ik je zo verdomd fijn, maar af en toe is er wrevel omdat ik nog niet (zo goed) kan wat jij kan: liefde tonen …

… En Ik weet opeens helemaal niet meer wat ik je wil zeggen, ik voel het wel maar weet het niet, zoals wanneer ik je zie, en wanneer ik een tijd lang naast je zit en ineens weer naar je kijk en in beide gevallen ontroerd ben en wel zou willen janken omdat ik zo gelukkig ben, maar dan maar wat lach of in je haar blaas of in je hand knijp …

Het eerste zolderkamertje, precies achter de Haarlemse trapgevel, was helemaal van ons. Daar speelden we restaurantje. We hadden alle spullen die we daarvoor nodig hadden van Oma; kopjes, schoteltjes, suikerzakjes en los verpakte koekjes die ze meenam bij de stationsrestauratie. De zolder bestond verder uit een grote krakende ruimte waar spullen opgeslagen stonden. Niet meer zo veel; een oude wieg een paar dozen. Maar tegenover ons restaurant was nog een tweede zolderkamer. Behalve de hoge hakken in het hoekje, van toen oma nog jong was, was die kamer helemaal leeg. Tegelijkertijd was de kamer propvol. Omdat de muren helemaal beplakt waren met kranten en foto’s. Zelfs het plafond zat vol. Samen met mijn nichtje keek ik er maar een beetje naar. We trokken Oma’s hakken aan en liepen door de kamer. We bekeken ieder een stukje muur terwijl we naar elkaar riepen wat we allemaal zagen. De kamer was van mijn nichtjes vader geweest, toen hij jong was. Maar nu was hij dood. En op de ouderwetse hakken van oma liepen we terug naar ons restaurant.

van Harriet aan Leen:

Lieve bruidegom, bridegroom, gegroomde bruid, 19 maart 1969

Ik loop rond met een hoofd als een pioen, wil iedere voorbijganger aanhouden ondanks mijn hoogtevrees op het dak klimmen en roepen: Ik ga trouwen met Jan. Toen je het zei kreeg ik overal vibraties net als bij een fijne plaat … Ik vind jou zo fantastisch alles regelen. Ik vind het heel fijn om in die flat te gaan wonen. Ik houd nu op want ik moet de brief nog voor half zeven op de bus doen. Ik vind ‘t zo heerlijk om met je te trouwen. Eerlijk gezegd vind ik ‘t fijner dan een paar jaar samenwonen en dan nog eens trouwen. Stel je toch voor wij in een flat GOING! Dag lieve jongen!!! Ik ga naar de bus en zondag ben ik om half één bij je. Bij jou, Bij Jou … Veel liefs van je a.s. echtgenoot.

Dag Leen, tot gauw!

De Nederlandstalige zangeres Liselore Gerritsen, die mijn moeder draait, spreekt me enorm aan. Ik word een nog grotere fan dan zij al is. In de microfoon zing ik heel serieus met Liselore mee. Mijn vader heeft het helemaal georganiseerd: In de huiskamer staat speciaal een tafeltje klaar met de microfoons op een standaard. Meezingen met de LP wat dan weer opgenomen wordt op een cassettebandje. We moeten wel voorzichtig zijn en het tafeltje niet aanraken, iedere beweging hoor je op de band. Mijn moeder zingt met Bryan Ferry mee en moet tussendoor erg lachen. Ze steunt met haar handen heel vaak per ongeluk op het tafeltje en dat hoor je op de band. Mijn vader volgt, ook met Bryan Ferry. Een zuivere opname zonder enige ruis. Hij en Bryan zijn niet van elkaar te onderscheiden. Bryan zou het moeten horen, het is nog perfecter dan hij van zichzelf al is.